Alimenty rodziców na rzecz dziecka

 Alimenty rodziców na rzecz dziecka

Kiedy rodzic musi płacić alimenty na rzecz dziecka?

Rodzice, niezależnie od łączącego ich stosunku prawnego, mają obowiązek płacenia alimentów na rzecz dziecka (art. 133 § 1 KRO). Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka powstaje w chwili jego narodzenia i kończy się w momencie usamodzielnienia się. Tyczy się to zarówno małoletnich dzieci, jak również pełnoletnich, które nie są w stanie utrzymywać się samodzielnie.

W jakim wieku wygasa obowiązek alimentacyjny wobec dziecka?

Nie ma określonej granicy wiekowej, która wyznaczałaby wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dziecka. Obowiązek ten trwa do momentu, w którym dziecko zdobędzie odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Dzieje się to niezależnie od wieku dziecka. Nawet, gdy osiągnie ono pełnoletność, nie wpływa to na jego sytuację prawną w obrębie alimentów, jeśli pobiera naukę na uczelni bądź w szkole i w ten sposób przyswaja wiedzę niezbędną do zdobycia odpowiednich kwalifikacji zawodowych.
W uznaniu wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego znaczące jest określenie, czy dotychczasowe doświadczenie zawodowe dziecka i nabyte przez wcześniej kwalifikacje, umożliwiają mu samodzielne oraz regularne pokrycie własnych środków utrzymania. Nabyte kwalifikacje oraz dotychczasowe doświadczenie muszą umożliwić dziecku zdobycie pracy, która zapewni mu odpowiedni poziom życia.  Nie może jednak nastąpić sytuacja, w której dziecko celowo uchyla się od pracy zarobkowej licząc jedynie na wpływy z alimentów. Podobnie, jeśli dziecko pełnoletnie nie przykłada się odpowiednio do nauki w szkole i nie osiąga pozytywnych wyników, a z uwagi na swoje ogólne przygotowanie do pracy ma możliwość jej podjęcia
W przypadku, gdy dziecko wskutek nabytego lub wrodzonego kalectwa, czy też niedorozwoju umysłowego nie będzie w stanie uzyskiwać zarobków aby pokryć własne środki utrzymania, obowiązek alimentacyjny rodziców wobec takiego dziecka nie ustaje w ogóle.

W jaki sposób przyznawane są alimenty na rzecz dziecka?

W sytuacji, w której dziecko zostaje pod opieką jednego z rodziców, a drugie nie ma możliwości sprawowania nad nim bezpośredniej pieczy, bo rodzice żyją w rozłączeniu, rodzic sprawujący pieczę nad dzieckiem, będący jednocześnie jego przedstawicielem ustawowym, występuje z żądaniem przyznania alimentów od drugiego małżonka. W takim przypadku sąd ma obowiązek określić wysokość kosztów, jakie musi ponieść każde z rodziców na wychowanie i utrzymanie dziecka, przy czym powinna zostać ustalona odpowiednia kwota od tego z rodziców, które nie ma dziecka u siebie, natomiast pozostałe koszty  pieniężne lub wyrażone w osobistych staraniach o wychowanie dziecka ponosi drugie z rodziców.
W przypadku rozwodu rodziców, sąd obligatoryjnie orzeka w wyroku rozwodowym co do wysokości kosztów utrzymania, jakie musi ponieść każde z rodziców na utrzymanie dziecka. Alimenty płatne są zwykle do rąk rodzica, u którego dziecko stale przebywa, terminy wpłat są miesięczne, określone odpowiednio w orzeczeniu sądu.
W sytuacji, gdy rodzice żyją w separacji lub dziecko wywodzi się ze związku pozamałżeńskiego, rodzic, który sprawuje nad dzieckiem bezpośrednią pieczę i u którego dziecko przebywa, ma prawo o wystąpienie do sądu, aby zobowiązał on drugą stronę do ponoszenia kosztów utrzymania oraz wychowania dziecka, zakładając, że drugi rodzic nie czyni tego dobrowolnie.

Kiedy rodzic może uchylić się od obowiązku płacenia alimentów na rzecz dziecka?

Rodzice nie mają możliwości uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego argumentując, iż wykonywanie owego obowiązku stanowi dla nich nadmierny ciężar. Obowiązani są do dzielenia się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami.
Jedyną podstawą do uchylenia obowiązku alimentacyjnego jest całkowity brak środków na utrzymanie siebie i dziecka po stronie zobowiązanego. Nie może być to jednak sytuacja, w której rodzic dobrowolnie zrzeka się możliwości zarobku (dotyczy to też zmiany zarobku na mniej zyskowny) lub do prawa majątkowego, bez właściwego powodu.
Możliwościami zarobkowymi zobowiązanego rodzica nie zawsze są zatem jego faktyczne zarobki, lecz w uzasadnionych przypadkach, może być to wysokość zarobków, które zobowiązany byłby w stanie uzyskać dokładając należytej staranności proporcjonalnie do swoich możliwości fizycznych i umysłowych.
W polskim orzecznictwie utrwaliła się zasada, iż dzieci posiadają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, co oznacza, że rodzice winni są zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami.

Kiedy rodzic zostaje zwolniony z obowiązku płacenia alimentów na rzecz dziecka?

Ma to miejsce jedynie w sytuacji:
a) gdy dochody z majątku dziecka są wystarczające aby pokryć koszty jego utrzymania i wychowania
b) gdy dziecko jest w stanie zaspokoić swoje uzasadnione potrzeby z innych źródeł  np.:
- renta rodzinna
- stypendium
- dochody z majątku rodzeństwa, z którym dziecko się wychowuje
- zarobki uzyskiwane w takim zakresie, w jakim dziecko powinno przyczyniać się do      pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców